Hidroelektrik Santrallerde Kullanılan Türbin Tipleri
Hidroelektrik santrallerde enerji üretiminde kullanılan türbinler, suyun kinetik ve potansiyel enerjisini mekanik enerjiye dönüştürmek için tasarlanmıştır. Türbin tipi, suyun debisine, düşüş yüksekliğine (hidrolik yükseklik) ve santralin tasarımına bağlı olarak seçilir. Genel olarak, türbinler tepkili ve darbesel olmak üzere iki ana kategoriye ayrılır.
1. Tepkili Türbinler
a. Francis Türbini
- Nasıl Çalışır?: Francis türbini, suyun türbine radyal ve eksenel yönde akışını sağlayarak çalışır. Tepkili bir türbin olup geniş bir yükseklik ve debi aralığında verimli çalışır.
- Avantajları:
- Orta yüksekliklerde (20-700 metre) idealdir.
- Yüksek verimlilik.
- Kullanım Alanları: Baraj tipi hidroelektrik santraller, nehir tipi santraller.
b. Kaplan Türbini
- Nasıl Çalışır?: Kaplan türbini, ayarlanabilir kanatlara sahip eksenel akışlı bir türbindir. Düşük düşüş yüksekliği ve yüksek debilerde çalışmak üzere tasarlanmıştır.
- Avantajları:
- Düşük yüksekliklerde (2-70 metre) idealdir.
- Debi değişimlerine uyum sağlayabilir.
- Kullanım Alanları: Nehir tipi santraller, barajlarda düşük yükseklikli projeler.
c. Bulb Türbini
- Nasıl Çalışır?: Bulb türbini, nehir yataklarına yatay olarak monte edilen, düşük yükseklikli projelerde kullanılan bir türbindir.
- Avantajları:
- Düşük düşüş yüksekliklerinde (1-20 metre) yüksek verim.
- Kompakt tasarım.
- Kullanım Alanları: Nehir tipi santraller, gelgit enerjisi projeleri.
2. Darbesel Türbinler
a. Pelton Türbini
- Nasıl Çalışır?: Pelton türbini, yüksek hızda bir su jetinin türbin kovalarına çarparak çalışır. Darbesel bir türbin olup yüksek yüksekliklerde idealdir.
- Avantajları:
- Yüksek düşüş yüksekliklerinde (300-1800 metre) kullanılır.
- Verimli ve basit yapı.
- Kullanım Alanları: Dağlık bölgelerdeki hidroelektrik santraller.
b. Turgo Türbini
- Nasıl Çalışır?: Turgo türbini, suyun belirli bir açıyla türbin kanatlarına çarpmasıyla çalışır. Pelton türbinine göre daha küçük ve kompakt bir yapıya sahiptir.
- Avantajları:
- Orta-yüksek yüksekliklerde (50-300 metre) uygundur.
- Yüksek verim.
- Kullanım Alanları: Küçük ölçekli santraller, dağlık bölgeler.
Görseller
Aşağıda türbin tipleri ve çalışma prensiplerini açıklayan diyagramlar bulunmaktadır:
1. Tepkili Türbinler
2. Darbesel Türbinler
